پایان نامه بررسی اضطراب و افسردگی در بین معلمان مدارس

موضوع:

بررسی اضطراب و افسردگی در بین معلمان مدارس

مقدمه:

در دنیای امروزه هیجانات، تنش ها، عصبیت ها و عوامل متعددی از این قبیل حاکم بر زندگی روزمره افراد هستند.

هر کدام از افراد جامعه امروزی در برخورد مستقیم با انواع استرسها و شرایط عصبی قرار دارند. محیط زندگی اجتماعی، خانواده و هر آنچه فرد با آن در ارتباط است میتواند بعنوان عامل تنش زا جریان زندگی اورا به سمت بحران ها و نگرانی ها سوق دهد.

امروزه تجارب تنش زا ناخواسته عکس العمل افراد را تعیین می کنند. بدین ترتیب که وقتی فردی یک تجربه ناخوشایند و استرس همراه با آن را دریافت می کند واکنش منفی بصورت اضطراب خود کم بینی، افسردگی و غیره را از خود بروز می دهد. زیرا قدرت برخورد مقابله طبیعی با مشکلات را در نیافته و شاید نمی تواند که دریافت صحیحی از موقعیت خود داشته باشد.

از معضلات جامعه امروزی و شاید از بزرگترین آنها مسائل اضطراب است و افسردگی که هر کدام را به اختصار بیان می داریم.

اضطراب، دلشوره، تشویش، نگرانی، دلهره، دلواپسی، بی قراری، دل آشوبه و نابسامانی حالاتی هستند که هر انسانی خواه و ناخواه آن را تجربه کرده است. می توان با اطمینان گفت که امکان ندارد انسان در این جهان زیسته باشد و تجربه اضطراب را نداشته باشد (معانه، 1370).

ممکن است اضطراب را یک نوع درد داخلی دانست که سبب ایجاد هیجان وبه هم ریختن تعادل موجود می گردد و چون بشر دائما به منظور برقراری تعادل کوشش می کند بنابراین می توان گفت که اضطراب یک محرک قوی است.

امکان دارد این محرک مضر باشد و این خود بستگی دارد به درجه ترس و مقدار و خطراتی که متوجه فرد است (شاملو 1369).

در برخی از دیدگاه ها گفته می شود که هنگامی احساس اضطراب دست می‌دهد که فرد با موقعیتی روبرو شود که کنترلی بر آن ندارد بطور کلی کنترل ناپذیر بودن آنچه روی می دهد و احساس درماندگی در برابر آن باعث می‌شود که فرد در موقعیتی فشار زا قرار گرفته احساس اضطراب نماید.

هر آدمی برای رویارویی با موقعیت فشار زا روش خاص خود را دارد گاهی فرد هیجان را در مدار توجه قرار می دهد و بجای درگیری با مساله اضطراب زا سعی می کند، به طرق دیگری از اضطراب خود بکاهد، گاهی خود مساله را در مدار توجه قرار می دهد.

موقعیت اضطراب زا را ارزیابی می کند و سپس دست به کاری می زند تا آن موقعیت را تغییر دهد یا از آن اجتناب نماید. (هیلگارد به 1369)

اگر چه مقدار محدودی اضطراب برای رشد بشر ضرروی است ولی مقدار آن نیز باعث اختلال رفتار می شود واغلب اوقات شخص را مجبور به نشان دادن رفتار نوروتیک یا پسیکوتیک می نماید (شاملو، 1369).

موقعیت های گوناگون زندگی خانوادگی اجتماعی تحصیلی، شغلی همگی می‌توانند عوامل تنش زا را ایجاد و یا تشدید نمایند.

چنانچه فردی در یک موقعیت خاص شغلی قرار گرفته باشد که همواره استرس، نگرانی ترس ویژگی شغلی او را تشکیل دهد خود او نیز حالت های اضطراب را تجربه می کند و این موقعیت های اضطراب زا تا حدودی بهداشت روانی فرد را بر هم می زند.

بدین ترتیب می بایست با تحقیق هر چه بیشتر در زمینه عوامل اضطراب زا و غلبه بر آنها به نحو طبیعی و صحیح موقعیت های تنش زا را کاملا درک نموده و راه مقابله با آن را ایجاد نمائیم تا شاید بتوان تا حدود زیادی معضل بزرگ جامعه امروزی که مسائل ناشی از اضطراب است را از بین ببریم.

افسردگی بیماری بسیار شایعی است که با وجود تحقیقات دامنه‌دار در‌ مورد علل، علائم و طرق درمان آن متاسفانه در بیشتر جوامع امروزی و از جمله جامعه خود ما توجه به آن مبذول نشده است. علائم افسردگی را تا مدتها به عوامل دیگری چون ضعف اعصاب، عصبانیت هیپوکندریاک و غیره نسبت می‌دادند به همین سبب تشخیص صحیح و درمان آن به تعویق می انجامید (امانت 1338).

بیماری افسردگی بیماری است که خصوصیت اول و عمده آن تغییر خلق است و شامل یک احساس غمگینی است که از یک ناامیدی خفیف تا احساس یاس شدید ممکن است نوسان داشته باشد. این تغییر خلق نسبتا ثابت و برای روزها، هفته ها، ماه ها یا سال ها ادامه دارد. افسردگی بر روی کل ارگانیسم اثر می کند و تمام حوزه های زندگی یک فرد را تحت تاثیر قرار می دهد این اثر در احساسات، نیرو، کشش، فکر کیفیت، علائق فرد نمایان می شود (وهابزاده، 1364).

منظور از اختلالات عاطفی گونه هایی از سازمان یافتگی های مرضی است که در وهله نخست دگرگونی و فروریختگی خلق و خوی در آنها بصورتی بارز به چشم می خورد، رفتارهایی که در این حالات مشاهده می شود در دو قطب کلی شادی غمگینی مشارکت دارند، وجود بی نظمی هایی در تفکر منطقی و محتوای آن در افسردگان بدون توجه به نوع آنان به ثبت رسیده است
(منصور و دادستان، 1368).

در روانپزشکی، افسردگی را تغییر خلق در جهت غمگینی می دانند، بارزترین علامت بیماری افسردگی همانا خلق افسرده ایست که به درجات مختلف ممکن است پدید آید. در پاره ای از موارد خلق افسرده ممکن است تنها علامت بیماری باقی بماند به هر حال در این بیماری کلیه اعمال حیاتی متناسب با خلق افسرده تغییر می کند. (اخوت و جلیلی، 1363).

همانطور که میدانیم افسردگی تنها علامت عاطفی نیست و همراه با افسردگی، بیخوابی و بی اشتهایی، خودکشی، احساس بی ارزش و فراوان دیده می شود. حدود افسردگی گاهی با موقعیت موجود متناسب نیست و گاهی حتی خود فرد از آن آگاهی ندارد. (پور افکاری، 1364).

تقریبا هر کس گهگاه احساس افسردگی می کند اکثر ما گاهی وقتها احساس غم ورخوت می کنیم و به فعالیتهای لذت بخش علاقه ای نشان نمی دهیم. افسردگی پاسخ طبیعی آدمی به فشارهای زندگی است. عدم موفقیت در تحصیل یا کار از دست دادن یکی از عزیزان و آگاهی از اینکه بیماری یا پیری توان ما را به تحلیل می برد از جمله موقعیت هایی هستند که اغلب موجب بروز افسردگی می شوند افسردگی تنها زمانی نابهنجار تلقی می شود که با واقعه ای که رخ داده متناسب نباشد و یا فراتر از حدی که برای اکثر مردم نقطه آغاز بهبود است ادامه یابد (براهنی و همکاران، 1368).

افسردگی واکنشی است که در نتیجه پیدایش موقعیتهای نامساعد ایجاد می گردد و از لحاظ پزشکی یک نوع آزردگی است که فعالیت و قابلیت حیاتی جسمانی و عقلانی فرد را کاهش می دهد. و بطور خلاصه می توان گفت کاهش یافتن نیرو و فعالیت جسمانی روانی موجب آزردگی می باشد. (آگاه، 1355).

افسردگی طبیعی و متعادل در انسان واکنش است یک عامل بیرونی که فرد از آن آگاه است و محرومیت آن را آگاهانه درک می کند.

باید بدانیم که واکنش افسردگی با واکنش نوروتیک آن از دو جنبه فرق می‌کند یکی اینکه افسردگی در فرد نوروتیک از لحاظ شدت نامناسب با محرک بیرونی است و دوم اینکه در افرادی ظاهر می شود که بعلت خصوصیات خاص شخصیتی آمادگی و زمینه ابتلاء به آن را داشته اند. (شاملو 1364).

همه ما معنای غم وافسردگی را می دانیم وگاه بی گاه دچار این حالت شده ایم. نا امیدی عشق، مرگ وشرکت در عزا و بعضی از مسائل مردم را غمگین می سازد. در بیماران افسرده نیز افسردگی بعلل همین مسائل ایجاد می شود ولی چون شخص قبلا به سبب احساس حقارت و عدم کفایت مستعد بیماری است به کلی مغلوب می گردد و افسردگی ایجاد می شود (بیرجندی، 1364).

مشاهدات بین الملی بدون ارتباط با کشور تحت مطالعه با افسردگی یک قطبی را در زنها 2 بار شایعتر از مردها نشان داده است. هر چند علل این اختلاف معلوم نیست این تفاوت را ناشی از استرس های متفاوت زایمان، درماندگی آموخته شده و آثار هورمونی نهفته می دانند (پورافکاری، 1368).

با توجه به افسردگی فراوان در جامعه کنونی ما، پژوهش حاضر در این زمینه تدوین شده ، باشد تا گامی هر چند کوچکتر در راه شناخت انواع درمان آن برداشته شود.

پژوهشگر امیدوار است که گرچه این پژوهش ممکن است نتواند آن طور که باید افسردگی را معلمان مدارس مورد سنجش قرار دهد، ولی حداقل گامی است که در این راه برداشته می شود و انگیزه هایی را برای ادامه پژوهش های آزمایشی در این زمینه در ذهن علاقمندان بر انگیزد.

براي دانلود متن کامل پايان نامه کليک کنيد