پایان نامه ارتباط قضاوت اخلاقی و ویژگی‌های شخصیت

۴-۲-۱-۲ نظریه آیزنک

آیزنک بر اساس پژوهش قابل ملاحظه ای معتقد است که تمام صفات شخصیت را می‌توان مسئول سه بعد دانست . این ابعاد شخصیت ترکیباتی از صفات یا عوامل هستند.  سه بعد شخصیت مورد انتظار آیزنک عبارتند از:

۱- برون گرایی در برابر درون گرایی ۲- روان رنجوری در برابر ثبات هیجانی ۳- روان پریشی در برابر کنترل تکانه  

   از نظر آیزنک، صفات و ابعاد عمدتاً توسط وراثت تعیین شده است. با وجودی که وی تأثیرات محیطی بر شخصیت نظیر تعامل خانوادگی در کودکی را نادیده نمی‌انگارد، ولی استدلال می‌کند که چنین تأثیراتی محدود هستند (شولتز، ترجمه سیّد محمّدی، ۱۳۸۵)

۵-۲-۱-۲  مدل پنج عاملی[۱]

تیوپس و کریستال[۲]  با مطالعه کارهای کتل به پنج عامل رسیدند که آن‌ها را شادخویی[۳]، دلپذیر بودن[۴]، قابلیت اطمینان[۵]، ثبات عاطفی[۶]، فرهنگ[۷] نامیدند. نورمن[۸] نیز در زمینه تأیید این مدل پنج عاملی اقدامّاتی صورت داد و گزارشاتی را منتشر کرد. نتیجه ای که از کارهای این محققین که به طور مستقل به بررسی صفات ویژه شخصیتی پرداختند این بود که شخصیت می‌تواند توسط پنج ساختار اصلی توضیح داده شود، البتّه در حال حاضر در مورد تفسیر این ساختارها تفاوت‌هایی دیده می‌شود. امروزه این مدل پنج عاملی طرفداران زیادی پیدا کرده است، همان‌طور که گلدبرگ[۹] پس از یک تحلیل واژگانی متوجّه قدرت این مدل شد و بیان کرد که هر مدلی برای سازمان دادن به تفاوت‌های فردی دارای چیزی شبیه این پنج بعد اصلی خواهد بود.

همان‌طور که گفته شد در مورد تعداد ابعاد شخصیت توافق وجود دارد امّا در مورد معانی آن‌ها نه. در مورد بعد I یک توافق عمومی وجود دارد که این بعد، بعد درونگرایی و برونگرایی آیزنک است. همچنین بعد IV به روان نژندگرایی در مقابل ثبات هیجانی آیزنک مربوط می‌شود. بعد II به طور کلی به عنوان دلپذیر بودن تفسیر شده است که البتّه نظریه پردازان مختلفی به جای این مفهوم، مفاهیمی مانند: “رفاقت” که توسط گیلفورد و زیمرمن[۱۰] بیان شده و یا “همنوایی” که توسط فیسکه مطرح شده است را پیشنهاد کرده‌اند. در مورد مفهوم بعد III اختلافات زیادی وجود دارد. خیلی از صاحب نظران آن را “با وجدان بودن”  عنوان کرده‌اند البتّه به نظر می‌رسد که مسئولیت پذیری به عنوان یک انتخاب کلی تفسیر شود و “اراده” برای تفسیر آن بهتر باشد. در مورد بعد V هم نظرات گوناگونی داده شده است. مثلاً “عقل” ، “هوش” و “تجربه پذیری” (گروسی فرشی، ۱۳۸۰).

۱ Five  Factor Model

۲ Tupes & Christal

۳ Surgency

۴ Agreeableness

۵ Dependability

۶ Emotional Stability

۷ Culture

۸ Norman

۹ Goldberg

۱ Guilford & Zimmerman

 متن فوق بخش هایی از این پایان نامه بود

برای دیدن جزئیات بیشتر ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل پایان نامه می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:

 لینک متن کامل پایان نامه