پایان نامه رهاوردهای هرمنوتیک فلسفی گادامر برای برنامه فلسفه برای کودکان

دانشگاه شیراز

دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته‌ روانشناسی

گرایش فلسفه تعلیم وتربیت

عنوان:

رهاوردهای هرمنوتیک فلسفی گادامر برای برنامه فلسفه برای کودکان

استاد راهنما:

دکتر مرتضی خسرونژاد

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات و مقدمه

۱. 1. گشایش ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 2

۱. 2. بیان مسأله ………………………………………………………………………………………………………………………….. 3

۱. 3. ضرورت و اهمیت پژوهش ………………………………………………………………………………………………… 6

۱. 4. هدف‌های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….. 7

۱. 5. پرسش‌های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………… 8

۱. 6. تعاریف مفهومی واژه‌ها و اصطلاحات…………………………………………………………………………………. 8

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه‌ انتقادی پژوهش

۲. ۱. مبانی نظری پژوهش………………………………………………………………………………………………………….. 12

۲. ۱. ۱. فلسفه…………………………………………………………………………………………………………………………….. 12

۲. ۱. ۲. تفکر انتقادی………………………………………………………………………………………………………………….. 14

۲. 1. 3. عناصر و مؤلفه‌های برنامه فلسفه برای کودکان…………………………………………………………… 15

۲. 1. 3. 1. جامعه پژوهشی………………………………………………………………………………………………………… 16

۲. 1. 3. 2. کتاب‌های درسی داستان ……………………………………………………………………………………….. 17

2. 1. 3. 3. معلمان تغییر نقش داده………………………………………………………………………………………….. 18

۲. 1. 3. 4. نحوه اجرای برنامه فلسفه برای کودکان…………………………………………………………………. 19

۲. 2. فلسفه با کودکان………………………………………………………………………………………………………………… 19

۲. 3. پیش‌زمینه‌های فکری و فلسفی برنامه فلسفه برای کودکان…………………………………………… 21

۲. 3. ۱. سقرات ………………………………………………………………………………………………………………………….. 21

۲. 3. ۲. افلاتون ………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

۲. 3. ۳. دکارت …………………………………………………………………………………………………………………………… 23

۲. 3. ۴. روسو …………………………………………………………………………………………………………………………….. 23

۲. 3. ۵. کانت ……………………………………………………………………………………………………………………………… 24

۲. 3. ۶. هگل ……………………………………………………………………………………………………………………………… 24

۲. 3. ۷. کی‌یر‌کگارد …………………………………………………………………………………………………………………… 25

2. 3. ۸. پیرس…………………………………………………………………………………………………………………………….. 25
3. 3. 9. دیویی ……………………………………………………………………………………………………………………………. 25
4. 3. 10. ویتگنشتاین ……………………………………………………………………………………………………………….. 26

۲. 3. ۱۱. ویگوتسکی …………………………………………………………………………………………………………………. 27

۲. 4. نگاهی به روند جنبش فلسفه برای کودکان در سطح جهانی………………………………………… 27

۲. 4. ۱. فلسفه برای کودکان در آمریکا ……………………………………………………………………………………. 28

2. 4. 1. 1. متیو لیپمن …………………………………………………………………………………………………………….. 28

۲. 4. 1. 2. آن مارگارت شارپ…………………………………………………………………………………………………… 29

۲. 4. 1. 3. گرت بی متیوز…………………………………………………………………………………………………………. 30

۲. 4. 2. فلسفه برای کودکان در استرالیا…………………………………………………………………………………… 31

۲. 4. 2. 1. فیلیپ کم…………………………………………………………………………………………………………………. 31

۲. 4. 2. 2. گیلبرت بورگ…………………………………………………………………………………………………………… 32

۲. 4. 3. فلسفه برای کودکان در انگلستان…………………………………………………………………………………. 32

۲. 4. 4. فلسفه برای کودکان در فرانسه…………………………………………………………………………………….. 33

۲. 4. 5. فلسفه برای کودکان در دانمارک…………………………………………………………………………………. 33

۲. 4. 6. فلسفه برای کودکان در ژاپن………………………………………………………………………………………… 34

۲. 4. 7. فلسفه برای کودکان در آفریقای جنوبی……………………………………………………………………… 35

۲. 5. رویکردهای نظری برنامه فلسفه برای کودکان در سطح جهانی……………………………………… 36

۲. 5. 1. رویکرد لیپمن، شارپ و کم………………………………………………………………………………………….. 36

۲. 5. 2. رویکرد متیوز…………………………………………………………………………………………………………………. 37

۲. 6. فلسفه برای کودکان در سطح ملی……………………………………………………………………………………. 38

۲. 6. 1. رویکرد خسرونژاد…………………………………………………………………………………………………………… 39

۲. 7. چالش‌های پیش روی برنامه فلسفه برای کودکان…………………………………………………………… 40

۲. 8. هرمنوتیک………………………………………………………………………………………………………………………….. 43

۲. 8. 1. شلایرماخر……………………………………………………………………………………………………………………… 45

۲. 8. 2. ویلهلم دیلتای ………………………………………………………………………………………………………………. 45

۲. 8. 3. هایدگر و هرمنوتیک……………………………………………………………………………………………………… 46

۲. 8. 4. هانس گئورگ گادامر……………………………………………………………………………………………………. 48

2. 9. هرمنوتیک و تعلیم و تربیت………………………………………………………………………………………………..49
3. 10. مرور پژوهش‌های پیشین………………………………………………………………………………………………….51

۲. 10. ۱. پیشینه پژوهش در خارج از ایران…………………………………………………………………………….. 51

۲. 10. ۲. پیشینه پژوهش در ایران…………………………………………………………………………………………… 54

۲. 10. ۲. ۱. پژوهش‌های مربوط به فلسفه برای کودکان………………………………………………………… 54

۲. 10. ۲. ۲. پژوهش‌های مربوط به هرمنوتیک و تعلیم و تربیت…………………………………………… 57

۲. 11. جمع‌بندی پیشینه پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 60

فصل سوم: روش پژوهش

۳. ۱. روش پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………. 62

۳. ۲. طرح پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………. 62

۳. ۳. روش داده‌یابی…………………………………………………………………………………………………………………….. 62

۳. ۴. روش داده‌کاوی…………………………………………………………………………………………………………………… 63

۳. ۵. اعتبارسنجی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………. 63

۳. ۶. حساسیت پژوهشگر……………………………………………………………………………………………………………. 64

فصل چهارم: یافته ها

۴. ۱. تحلیل و بررسی………………………………………………………………………………………………………………….. 66

۴. ۲. فهم از منظر هرمنوتیک فلسفی گادامر …………………………………………………………………………… 67

۴. ۲. ۱. واقعه فهم………………………………………………………………………………………………………………………. 67

۴. ۲. ۲. فهم، واقعه‌ای دیالکتیکی………………………………………………………………………………………………. 69

۴. ۲. ۳. تاریخ‌مندی فهم…………………………………………………………………………………………………………….. 69

۴. ۲. ۴. رابطه سنت و فهم………………………………………………………………………………………………………… 71

۴. ۲. ۵. پیش‌داوری و دور هرمنوتیکی……………………………………………………………………………………… 72

۴. ۲. ۶. افق و امتزاج افق‌ها……………………………………………………………………………………………………….. 74

۴. ۲. ۷. جنبه کاربردی فهم……………………………………………………………………………………………………….. 76

۴. ۲. ۸. زبان‌مندی فهم………………………………………………………………………………………………………………. 76

۴. ۳. گادامر و تفسیر متن…………………………………………………………………………………………………………… 78

۴. ۴. گادامردر بوته نقد……………………………………………………………………………………………………………….. 80

۴. ۵. پرسش اول پژوهش: ره‌آورد هرمنوتیک فلسفی گادامر برای محتوای «برنامه فلسفه برای کودکان» چه می‌تواند باشد؟     83

۴. ۵. ۱. هرمنوتیک فلسفی و اهداف تعلیم و تربیت……………………………………………………………….. 83

۴. ۵. ۲. هرمنوتیک فلسفی و برنامه درسی………………………………………………………………………………. 85

۴. ۵. ۳. هرمنوتیک فلسفی و محتوای برنامه فلسفه برای کودکان………………………………………….. 87

۴. ۵. ۴. ویژگی داستان‌های فلسفه برای کودکان……………………………………………………………………… 87

۴. ۵. ۵. نگاهی دوباره به مفهوم ادبیات و تبیین جایگاه آن…………………………………………………….. 89

4. ۵. ۶. زبان و ضرورت تکثر معنا……………………………………………………………………………………………… 94

۴. ۵. ۷. جایگاه متغیر تأویل و نیاز به آن………………………………………………………………………………….. 94

۴ .۵. ۸. خواننده در نقد نوین…………………………………………………………………………………………………….. 96

۴. ۵. ۹. رولان بارت و خوانش متن……………………………………………………………………………………………. 96

۴. ۵. 10. بینامتنیت ………………………………………………………………………………………………………………….. 97

4. 5. 11. رابطه متن و تصویر در رویکرد مبتنی بر هرمنوتیک………………………………………………. 98

۴. ۶. پرسش دوم پژوهش: ره‌آورد هرمنوتیک فلسفی گادامر برای روش «برنامه فلسفه برای کودکان» چه می‌تواند باشد؟        102

۴. ۶. ۱. تحلیل واقعه‌ فهم در رویکرد داستان‌های فکری ایرانی……………………………………………… 114

۴. ۶. 2. پرسشگری و دیالوگ در هرمنوتیک گادامر………………………………………………………………… 119

۴. ۶. ۳. جدایی‌ناپذیری روش از محتوا…………………………………………………………………………………….. 119

۴. ۶. ۴. اذعان به کامل‌نبودن دانسته‌های خود………………………………………………………………………… 120

۴. ۶. ۵. دوری‌بودن…………………………………………………………………………………………………………………….. 120

۴. ۷. پرسش سوم پژوهش: ره‌آورد هرمنوتیک فلسفی گادامر برای ارزیابی «برنامه فلسفه برای کودکان» چه می‌تواند باشد؟     122

۴. ۷. ۱. دور هرمنوتیکی……………………………………………………………………………………………………………. 122

۴. ۷. ۲. هرمنوتیک فلسفی و دور هرمنوتیکی………………………………………………………………………… 123

۴. ۷. ۳. تنگناهای دور هرمنوتیکی…………………………………………………………………………………………… 124

۴. ۷. ۴. دلایل معتقدان به دور هرمنوتیکی…………………………………………………………………………….. 124

۴. ۷. ۵. دور هرمنوتیکی و مطالعات میان‌رشته‌ای…………………………………………………………………… 125

۴. ۷. ۶. دور هرمنوتیکی و رابطه متن و تصویر……………………………………………………………………….. 126

۴. ۷. ۷. دور هرمنوتیکی، فهم و ارزیابی داستان……………………………………………………………………… 128

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

۵. ۱. بحث و نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………………………… 132

۵. ۲. تنگناهای پیش پا و افق‌های پیش‌روی رویکرد هرمنوتیک ………………………………………….. 147

۵. ۳. پیشنهاده‌های پژوهشی…………………………………………………………………………………………………….. 149

۵. ۴. پیشنهاده‌های کاربردی……………………………………………………………………………………………………… 150

5. 5. محدودیت‌های پژوهش…………………………………………………………………………………………………….. 150

فهرست منابع

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………………….. 151

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………….. 157

فهرست جدول‌ها

جدول شماره ۱: ویژگی‌های رویکردهای فلسفی حلقه کندوکاو……………………………………………… 143

فهرست نمودارها

نمودار شماره ۱: سیر تاریخی و گرایش‌های هرمنوتیک…………………………………………………………. 133

نمودار شماره ۲: رویکردهای نظری (فبک)………………………………………………………………………………. 134

نمودار شماره ۳: چرخه فهم در هرمنوتیک فلسفی گادامر…………………………………………………….. 135

نمودار شماره ۴: جایگاه ادبیات در رویکردهای نظری (فبک)…………………………………………………. 138

نمودار شماره ۵: ارتباط رویکردهای حلقه کندوکاو هرمنوتیکی…………………………………………….. 144

نمودار شماره ۶: حلقه کندوکاو هرمنوتیکی برمبنای هرمنوتیک فلسفی گادامر…………………… 146

برای دانلود متن کامل پایان نامه کلیک کنید